Positief denken is mooi, maar laten we niet doen alsof dat alles verandert

De moed houden. Positief denken. Natuurlijk is het goed. Maar laten we niet doen alsof het alles bepalend is. Want als dat zo is, is het dan soms je eigen schuld als je verlamd bent geraakt, een arm of een been hebt verloren of wanneer je niet meer beter wordt?

Als je ziek wordt, hoor je het van iedereen. Dat je positief moet blijven. Dat dat helpt. Goedbedoeld natuurlijk, dat advies. Het lijkt in eerste instantie ook goed advies. Mensen die daarin geloven zien in onderzoeksresultaten hun bewering bevestigt. Zo werd aan de Pennsylvania State University in 2015 ontdekt dat wanneer je heftig reageert op stressvolle situaties, er meer ontstekingsreacties optreden in het lichaam. Gebeurt dit gedurende je leven vaak, dan heb je meer kans op allerlei ziektes, zoals diabetes en hartziekten.

Hard bewijs dat positief denken ook daadwerkelijk helpt bij de genezing, is er niet. Toch geloven veel mensen daarin. We noemen dat dan ‘vechten.’ Misschien zeggen we het vooral wanneer we niet meer goed weten wat te zeggen. ‘Wel blijven vechten, Henk.’ Of ‘Je kan dit overwinnen.’ Maar wat zeg je dan eigenlijk? Dat een ziekte iets is waar je tegen op moet staan. Waar je van kunt zeggen: jij moet weg en als ik dat maar hard genoeg denk en roep dan gebeurt dat ook.

Bekende mensen die bijvoorbeeld kanker overleven, worden als helden gevierd. Kijk hoe krachtig Sylvie Meis tijdens haar ziekte was. Of Lance Armstrong. Maar kanker laat je nooit helemaal achter en al helemaal niet alleen door te 'vechten.' Vertellen dat je nog altijd bang bent dat het terug komt, dat je nog ieder jaar op controle gaat, en dat je van ‘genezen’ eigenlijk nooit écht kunt spreken, dat klinkt niet krachtig. Dat klinkt niet alsof je een echte survivor bent.

De deur op slot, de wereld buitensluiten en in een donker hoekje gaan zitten, dat doet natuurlijk niemand goed. Moed houden, daar is nooit iemand slechter van geworden. Al is er ook een keerzijde hieraan. Want wat als een ziekte zich niet gewonnen geeft. Wat als Henk zijn handicap niet overkomt en hij nooit meer zal kunnen lopen. Heeft hij dan niet positief genoeg gedacht? Heeft hij dan niet hard genoeg gevochten?

Dat lijkt een pijnlijke en waarschijnlijk onterechte conclusie. Laten we vooral positief denken. Het maakt alles behapbaarder. Het maakt het makkelijker om ‘s ochtends weer op te staan. Maar laten we niet doen alsof je gedachten alles bepalen. Laten we elkaar gewoon sterkte wensen wanneer een ziekte de kop op steekt of een ongeluk zich voordoet. Want lieve woorden, dat is iets wat iedereen kan gebruiken.